به نقل از «مهر»

خاطره های شیرین از جنگ جهانی اول! / مهاجران لهستانی در ایران

تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۵۴۰۲۹

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب؛ طاهره تهرانی: ایران سرزمین عجیب و گرمی است، نه فقط به خاطر جغرافیای خاصش در جهان؛ به خاطر مردمش که وقتی خودشان در سختی و رنج و قحطی ناشی از جنگ جهانی و دخالت قدرت‌های بزرگ در امور داخلی و سیاسی هم هستند، باز میزبان آوارگان سرزمین‌های دور و نزدیکی هستند که به خاطر سرما و ویرانی و جنگ و گرسنگی از خانه و کاشانه خود رانده شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این میان داستان لهستانی‌های کوچانده شده به ایران از زبان خودشان خواندنی و شنیدنی است.

هشتاد سال پیش از این هزاران نفر لهستانی‌های آواره از جنگ، پیرو توافق قدرت‌های بزرگ از زندان‌های مرگ سیبری به سوی ایران گسیل شدند. از آن میان، چند هزار کودک لهستانی برای رسیدگی بیشتر عازم اصفهان شدند. این کودکان در ۲۱ خانه در اصفهان اسکان یافتند. در امتداد خیابان چهارباغ، یا همان شاهراه اصلی اصفهان، پنج «خانه لهستانی» وجود داشت. ۹ «خانه» دیگر در سرتاسر شهر به صورت پراکنده قرار گرفته بودند و هفت «خانه» در آن سوی رودخانه در محله جلفا و منطقۀ ارمنی‌ها قرار داشت. تقریباً دورتادور همگی «خانه» با دیوارهای بلندی احاطه شده بود و دروازه‌های سنگین و چوبی آنها را از دنیای بیرون جدا می‌کرد. این خانه‌ها شکل و ظاهری متفاوت داشتند: از عمارت‌های زیبا و از خانه‌های شخصی بزرگ و کوچک گرفته تا ساختمان‌های بدریخت و بدقیافه و شبیه به کارخانه، مانند «خانه شماره ۲۰». در ساختمان‌های بزرگ چندصد کودک و در ساختمان‌های کوچک‌تر چند ده کودک زندگی می‌کردند. اما این «خانه‌های لهستانی» فقط مدارس شبانه‌روزی یا پرورشگاه نبودند، بلکه درست مانند خانه بودند و کودکان یتیمی که در مدرسه با هم دوست بودند، تبدیل به اعضای خانواده یکدیگر می‌شدند. برای همین بود که وقتی نقل و انتقال کودکان به آفریقا یا زلاندنو شروع شد و زمان ترک اصفهان رسید، اشک‌های فراوانی ریخته شد!

۸۰ سال بعد از مهاجرت

به مناسبت انتشار کتاب و در واپسین روزهای سال ۲۰۲۳ م. (مصادف با هشتادمین سالگرد این رویداد) روز سه‌شنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۲، نشستی به میزبانی شهر کتاب اصفهان و با حضور علاقه‌مندان در این شهر برگزار شد. در این نشست، ماچی فائوکوفسکی (سفیر لهستان در تهران) دکتر ندا ترابی فارسانی (عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان)، رفئو بالکویچ (رایزن فرهنگی سفارت لهستان در تهران) و دکتر هانیه مهرمطلق (مترجم کتاب) سخنرانی کردند.

فائوکوفسکی سفیر لهستان در این نشست گفت: در اصفهان، با حمایت نهادها و شهروندان حدود بیست مدرسه و خوابگاه برای این کودکان افتتاح شد و عمارت‌های خصوصی، صومعه‌ها و مدارس به یتیم‌خانه و بیمارستان و مدرسه تبدیل و سه‌هزار کودک لهستانی در اصفهان ساکن شدند. زندگی در اصفهان برای کودکان لهستانی به گفته خودشان تجربه‌ای واقعاً بهشتی بود.

سفیر لهستان درباره کتاب «اصفهان، شهر کودکان لهستانی» نیز گفت: این کتاب که شامل مجموعه‌ای از خاطرات اشخاص است، برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ در لندن و به ابتکار کودکان لهستانی اصفهان منتشر شد. این کتاب دو نسخه لهستانی و انگلیسی دارد و ما (در سفارت لهستان در ایران) به این نتیجه رسیدیم که نسخه فارسی نیز داشته باشد. این اثر بخشی از کتاب اصلی، اما حاوی همان روایت‌هاست و تمامی احساسات کودکان لهستانی را به خواننده منتقل می‌کند. همچنین روایت‌های خاصی از مکان‌ها و فضاها و برخوردهای بسیار خوب مردم اصفهان با کودکان لهستانی را به خواننده ارائه می‌دهد. این کتاب گواهی است بر غلبه روح انسان بر طلسم جنگ.

سفیر لهستان در تهران، در مقدمه‌ای که بر نسخۀ فارسی این کتاب نگاشته، میزبانی اصفهان از کودکان لهستانی را بخشی از یک رویداد تاریخی عظیم‌تری می‌داند که پرداختن به آن به‌منزلۀ قدردانی از مهمان‌نوازی ایرانیان و بازخوانی تجربه منحصربه‌فرد مواجهۀ لهستانی‌ها و ایرانی‌ها است که باید برای حفظ یاد و خاطره آن کوشش کرد.

‌روایت‌هایی آشنا از سال‌های دور

هانیه مهرمطلق، مترجم کتاب «اصفهان، شهر کودکان لهستانی» با بیان اینکه این کتاب شامل خاطرات ده‌ها نفر از کودکان لهستانی است که سال‌ها بعد از آن رویداد بازگو کرده‌اند گفت: این کتاب در نگاه اول با فضایی تاریخی شروع می‌شود و مملو از اسامی افراد، تاریخ رویداها، اعداد و ارقام است. قسمت دوم شامل خاطرات کودکان لهستانی در دوران زندگی در اصفهان است. از دیدگاه ادبیاتی، تک‌تک این خاطرات شبیه به داستان کوتاه‌اند؛ هرچند همه واقعی هستند. همه خاطرات شخصیت و کنش و واکنش دارند و پایانشان باز است و همین عطش خواندن ادامه خاطرات را در خواننده ایجاد می‌کند. هانیه مهرمطلق افزود: زاویه‌دید این داستان‌ها اول‌شخص است. در این حالت خواننده خودش را به جای شخصیت می‌گذارد و تجربیاتش را بهتر حس کرده و تجربه‌ای دست اول کسب می‌کند.

او چالش‌های ترجمۀ این کتاب را به سه دستۀ زبان‌شناسی، فرهنگی و مذهبی تقسیم کرد و ادامه داد: دربارۀ چالش‌های فرهنگی باید گفت که فرهنگ لهستانی با ایرانی متفاوت است. خواننده ایرانی اگر نکات مربوط به فرهنگ لهستانی را نداند، وقتی متن را می‌خواند متوجه نمی‌شود. به همین دلیل، نکات مربوط به تفاوت فرهنگی را در پاورقی کتاب ذکر کرده‌ایم. از جمله مسائلی نظیر نام غذاها و سایر خوردنی‌ها، رسوم مذهبی و شیوه‌های آموزشی.

گردشگری نوستالژیک لهستانی‌ها در اصفهان

دکتر ندا ترابی فارسانی، دانشیار دانشگاه هنر اصفهان که چندسالی است پژوهش‌های متعددی درباره مکان رویداد حضور لهستانی‌های در اصفهان انجام داده و تورهای گردشگری فراوانی متکی بر خانه‌های باقی‌مانده از آن دوره برگزار کرده، سخنران دیگر این نشست بود. وی در ابتدای صحبت خود به انتشار مقاله‌ای در این‌باره در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد و افزود: همۀ ما می‌دانیم که جنگ جهانی دوم منشأ یک اتفاق و تاریخ مشترک تاریکی بین بسیاری از ملت‌ها است ولی این اتفاق ناگوار، پیامدهایی داشت که یکی از آنها ورود مهاجران لهستانی به ایران و استقرار گروهی از کودکان لهستانی در اصفهان بود. این موضوع، صرف نظر از وجوه مختلفش، به ظرفیت ارزشمندی برای گردشگری فرهنگی و نوستالژیک بدل شده است. اگر اصفهان را به عنوان یک مقصد گردشگری تاریخی بررسی کنیم متوجه می‌شویم که چه پتانسیل‌هایی در حوزۀ گردشگری دارد. از طرف دیگر در این پژوهش، تقاضای بازار را بررسی کردیم که آیا گردشگران و بازدیدکنندگان علاقه دارند که در این تورها شرکت کنند یا خیر؟

به گفتۀ دکتر ترابی، براساس این پژوهش‌ها، در نهایت یک مسیر گردشگری نوستالوژی با تأکید بر جنگ جهانی دوم و ورود کودکان لهستانی به شهر اصفهان طراحی شد و همۀ لوکیشن‌های آن شناسایی شد؛ از جمله مدرسۀ فرانسوی‌ها و خانه‌ای که امروز یکی از ساختمان‌های تاریخی دانشگاه هنر اصفهان است. شناسایی چندین کلیسای کاتولیک، خانۀ تاریخی صارم‌الدوله خانۀ بی‌بی مریم بختیاری و بیمارستان عیسی‌بن مریم از جمله کارهایی بود که در این پژوهش انجام شد.

رفئو بالکویچ، رایزن فرهنگی سفارت لهستان در تهران، در پایان این نشست ضمن قدردانی از میزبانی اصفهان برای برگزاری این رویداد، ابراز امیدواری کرد که انتشار کتاب «اصفهان، شهر کودکان لهستانی» و برگزاری نشست‌ها و برنامه‌های فرهنگی به نزدیکی بیشتر دو ملت و آشنایی بهتر از یکدیگر منتج شود.

در بخشی از این کتاب آمده است: «در میان دشت وسیعی در دامنه کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده و در آبادی سرسبزی در میان کویر و در مجاورت زاینده‌رود، شهری باستانی و ایرانی قرار داشت. شهری بود با ویژگی‌های خاص مشرق‌زمین به همراه مساجد، بازارها، کاروان‌های شتر و مردمی با لباس‌های شرقی. جایی بود که ثروتمندان ایرانی به همراه همسران ملبس به رخت و لباس پاریسی خود، سوار بر خودروهای «فورد» و «کادیلاک» بزرگ آمریکایی از کنار الاغ‌ها و قاطرهای داخل خیابان عبور می‌کردند. مردان با دستارهای سفید و سبز بر سر در خیابان‌ها قدم می‌زدند و زنان با چادر مشکی بی‌سروصدا و با قدم‌های سریع در امتداد دیوارها گام برمی‌داشتند. آنجا اصفهان دهه ۱۹۴۰ بود و در مقابل این پس‌زمینۀ غریب، ۲۱ خانه وجود داشت که ساکنین‌اش در آن سوی دیوارها، زندگی بسیار متفاوتی داشتند. اینها مدارس شبانه‌روزی لهستانی بودند که در آن کودکان درس می‌خواندند، بزرگسالان کار می‌کردند، جشن‌ها و سالگردهای مخصوص لهستان برگزار می‌شد و آداب و رسوم لهستانی اجرا می‌شد. وقتی مؤذن آیاتی از قرآن را از سر مناره تلاوت می‌کرد، در مدارس لهستانی صدای سرودهای مذهبی یا سرودهایی در حمد و ستایش مریم مقدس طنین‌انداز می‌شدند. در میان آن همه عطر و طعم‌های شرقی، لهستانی‌ها سوپ جو و دلمه کلم می‌خوردند. تنها هدفی که کودکان لهستانی در اصفهان داشتند این بود که تا زمانی که دوباره به لهستان بازگردند، خوب درس بخوانند. تمام این ماجراها فقط سه‌سال‌ونیم به طول انجامید، اما زمان در دوران کودکی و جوانی به کندی می‌گذرد. به‌همین‌دلیل این چند سال به‌عنوان دوره‌ای بسیار طولانی و البته مهم در خاطرات این کودکان باقی ماند. بعد از دو سال سکونت در روسیه، این خانه‌ها و مدارس در اصفهان تنها جایی بود که زندگی این کودکان را تغییر داد.»

این کتاب با ترجمۀ هانیه مهرمطلق و با مشارکت سفارت لهستان در تهران از سوی انتشارات نگارستان اندیشه به دو صورت جلد نرم و جلد سخت همراه با تصویرهایی از آرشیو انگلستان، چاپ و عرضه شده است.

کد خبر 5974213

منبع: مهر

کلیدواژه: جنگ جهانی اول مهاجران لهستانی معرفی کتاب پرونده لهستانی ها کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی کتاب دفاع مقدس وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی رونمایی کتاب سواد رسانه ای شب یلدا فرهنگستان زبان و ادب فارسی شورای فرهنگ عمومی انتشارات شهید کاظمی طرح ملی طوبی پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات انتشارات سوره مهر سفارت لهستان لهستان در تهران کودکان لهستانی سفیر لهستان لهستانی ها جنگ جهانی خانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۵۴۰۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرهنگ پهلوانی از گود زورخانه تا گرد جهان

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها – مریم سرلک: حرکات نمایشی با ادوات خاص همچون میل و کباده و تخته شنا در دایره‌ای به نام گود در همنوازی موسیقی مذهبی و ارزش‌های اخلاقی، ورزشی را خلق کرده تحت عنوان ورزش پهلوانی.

ورزش باستانی ورزش اجداد ایرانیان است، آئین‌های پهلوانی و زورخانه‌ای در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث معنوی یونسکو از سوی ایران به ثبت جهانی رسید.

در کتب تاریخی آمده است که این ورزش نقش مهمی در آماده نگه داشتن سربازان زمان اشغال ایران داشته. مردان در سرداب‌ها و زیر زمین‌ها جنگ با اشغالگر را تمرین می‌کردند.

۱۷ شوال به مناسبت سالروز مبارزه دلاورانه و جوانمردانه امام علی( علیه السلام ) و شکست دشمن و سربلندی اسلام، روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای نامیده شده است.

ورزشکار در زورخانه، علاوه بر درک آموزه‌های اخلاقی از بزرگ مرد تشیع حضرت علی علیه السلام الگو می‌گیرد و فتوا و جوانمردی را اصل اساسی حیات خود قرار می‌دهد.

همچنین یاد می‌گیرد در مقابل ستم ایستاده و سینه سپر کند و در مقابل ستم دیده خاضع، رئوف و بخشنده باشد. زورخانه در گذشته به قدری مقدس بود که بسیاری از حاجت‌مندان احتیاج خود را از این گود و پهلوانانش طلب می‌کردند و حاجت روا می‌شدند.

در گود زورخانه علاوه بر جلای روح قدرت و توانایی انسان در مقابل تمام مشکلات و موانع به آزمون گذاشته می‌شود، گود زورخانه جایی است که انسان‌ها به چالش‌های جسمی و ذهنی می‌پردازند و حداکثر توان خود را در مقابل این چالش‌ها نشان می‌دهند.

زورخانه، مکانی است که هیجان و تمرکز به اوج خود می‌رسد. آن‌جا که انسان با تلاش و تمرین، قدرت جسمانی و تمرکز ذهنی خود را تقویت می‌کند و به سختی‌ها برای رسیدن به اهدافش می‌پردازد.

ورزشکار باستانی پس از رویارویی با هر چالشی در زندگی وضو می‌گیرد و وارد گود زورخانه می‌شود، با ذکر یا علی و ضرب مرشد خود را در مرکز گود گوئی در چرخ روزگار رها می‌کند، آنگاه که از حرکت باز می‌ایستد می‌آموزد که هر مشکلی که با آن مواجه شود، فرصتی برای رشد و پیشرفت است.

ورزش پهلوانی از ورزش‌های محبوب شهر اصفهان است و قدیمی ترین زورخانه‌های کشور در اصفهان وجود دارد، همچنین شهر پهلوانان بزرگی از این عرصه را در خود جای داده است طوری که اکنون اصفهان در گود زورخانه حرف اول را می‌زند. از این رو در آینده نزدیک قرار است مهم‌ترین رویداد ورزش زورخانه‌ای در اصفهان برگزار شود.

اصفهان میزبان نخستین دوره مسابقات جهانی ورزش پهلوانی خواهد شد

رئیس فدراسیون ورزش زورخانه‌ای و پهلوانی به مهر گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰ کشور در فدراسیون بین المللی ورزش زورخانه‌ای و پهلوانی عضو هستند و با تصویب فدراسیون جهانی این رشته، قرار است نخستین دوره رقابت‌های جهانی این ورزش ایرانی که به ثبت جهانی هم رسیده در کشور و در اصفهان برگزار شود.

مهرعلی باران چشمه افزود: از آنجایی که اصفهان پایتخت فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای کشور محسوب می‌شود بنا بر این شد که نخستین دوره مسابقات جهانی این ورزش سنتی ایران در این شهر برگزار شود.

وی گفت: تا کنون بیش از ۱۵ کشور برای حضور در این رقابت‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند و در تلاش هستیم این تعداد بیشتر شود.

باران چشمه با اشاره به ظرفیت ورزش زورخانه و پهلوانی ایران در جهان افزود: با رایزنی‌هایی که از طرف وزارت امورخارجه ایران با دیگر کشورها انجام شده تا کنون مربیان و قهرمانان زیادی از کشورمان به دیگر کشورها برای توسعه و آموزش این ورزش ایرانی فرستاده شده‌اند.

رئیس فدراسیون ورزش زورخانه‌ای و پهلوانی گفت: این ورزش ایرانی و کهن که قدمت هزار ساله دارد نه فقط در بین کشورهای مسلمان بلکه در کشورهای غیر مسلمان از جمله اروپایی و آمریکایی لاتین هم طرفدار پیدا کرده است و خواهان عضویت در فدراسیون جهانی این ورزش هستند.

ورزش پهلوانی پتانسیل تبدیل به یک مدل مدیریت موفق را دارد

آنچه اکنون به اهمیت ورزش باستانی می‌افزاید، پتانسیل فراگیری و تبدیل شدن این ورزش به یک الگوی تمام عیار در سایر بخش‌های جامعه از اجتماعی تا اقتصاد و سیاست است.

به طوری که بزرگان عرصه صنعت معتقدند این ورزش و اصول اخلاقی و معنوی نهفته در آن قابلیت تبدیل به یک مدل موفق در حوزه مدیریت کشور را دارد.

محمد یاسر طیب نیا مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در این ارتباط به مهر گفت: اهالی این ورزش باید گرد هم جمع شوند و مدلی از این ورزش در عرصه‌های مختلف طراحی و عرضه کنند.

وی گفت: هنگامی که به بخش‌های مدیریت موفق سازمان‌ها در کشورهای مختلف دنیا می‌نگریم، متوجه می‌شویم که این سازمان‌ها از ظرفیت‌های فرهنگی کشورشان در جهت پیشرفت استفاده بسیاری برده‌اند. بطور مثال شرکت‌های سونی، تویوتا و سیتیزن در ژاپن از ویژگی‌های نهفته در فرهنگ سامورایی مانند وفاداری و کار فراوان (در حد مرگ) بهره برده‌اند.

طیب نیا افزود: در کشور ایتالیا هم برندهایی مانند فیات و فراری از میان تمام خرده فرهنگی‌های درست و نادرست نهفته در فرهنگ گلادیاتورها، مفاهیم رقابت پذیری و مبارزه تا پیروزی را الگو برداری کرده‌اند و بر همین اساس بسیاری از موفقیت‌هایشان در حوزه صنعت و سیاست را رقم زده و به دیگر نقاط جهان هم عرضه می‌کنند.

وی گفت: ورزش پهلوانی ارزش ترویج دارد و می‌تواند در عرصه‌های مختلف مانند صنعت و سیاست هم الگو باشد. امیدوارم همه ما در ترویج فرهنگ پهلوانی و اقتدا به امیرالمومنین توفیق داشته باشیم.

چراغ روشن زورخانه‌ها در اصفهان

به گزارش مهر، زورخانه قاضی در بازارچه حمام قاضی در محله شهشهان، زورخانه دردشت در بازار دردشت در کوچه مسجد آقانور، زورخانه درب امام، زورخانه گل‌بهار در محله امام‌زاده اسماعیل، زورخانه جوی باریکه در محله جوی باریکه، و زورخانه علی جان یا ظلمات در مجاورت میدان نقش‌جهان زورخانه پاگلدسته، زورخانه علی ابن ابی طالب در این سینا از جمله زورخانه‌های دایر در شهر اصفهان هستند و طی چند سال اخیر گویا جوانان شهر بازگشت دوباره به ورزش پهلوانی دارند چرا که به اعتقاد مسؤولان اخیراً حضور جوانان در زورخانه‌ها بیش از گذشته به چشم می‌خورد.

کد خبر 6088276